BAŞ ETME MEKANİZMALARI

Merhaba,
Yaşam dediğimiz süreç dinamiktir. Çevremizde her an her şey değişebilir. Canlılar da öyledir. Doğar, yaşar ve ölürler. Bu yaşam süreci içinde olumlu veya olumsuz bazı olaylar yaşarız. Ve bu olaylar bizim kişiliğimizi şekillendirerek şimdiki “ben”i oluşturur. Bu yazımda olumsuz ve bizi derinden etkileyen olaylar sonrası bunlarla nasıl baş edebileceğimize biraz değinmek istiyorum.
Olumsuz durum değerlendirmesi kişiden kişiye, kişinin algısına göre değişiklik gösterir ve genelde stres verici etkisi vardır. Genel olarak boşanma, bir yakını kaybetme, sevgiliden ayrılma, kaza geçirme, bir afet yaşama vs gibi olayları olumsuz olarak algılarız ve algıladığımız bu olay karşısında bazı tepkiler veririz. Bu tepkilerden bazıları arasında inkar etme, donup kalma, şaşırma, ağlama, öfke, sinir krizi geçirme, alışveriş yapma gibi davranışlar sayılabilir. Bunlar olağan tepkilerdir. Fakat bu tepkileri yönlendirme ve sürdürme konusunda bazı eksikliklerimiz var. Olumsuz olay artık kişiye zarar veriyorsa, normalden uzun sürüyor ve işlevselliği etkiliyorsa orada bir sıkıntı var demektir. Gelin olumsuz olayla basıl başa çıkabiliriz birlikte bakalım:
6 tane baş etme becerisi üzerinde durmak istiyorum çünkü herkese iyi gelen şeyler bambaşkadır.
Bir örnek üzerinden ilerleyelim. Diyelim ki doğal bir afet yaşandı. 1)İnanç mekanizmaları kullanılabilir. Yani kişi Allaha dua edip bir şekilde üstesinden geldiğine inanabilir, siyasi ideolojiler devreye girebilir. Değer sistemlerine göre herhangi bir sosyal sorumluluk projesine dahil olunabilir. Böylelikle bu durum için bazı baş etme becerilerini uygulamış olursunuz.
2) Duygu mekanizmasına göre bir çocuğun olumsuz durum yaşadığını düşünelim. Bu çocuğun baş etmesine yardımcı olmak için önce çocuğu iyi tanımak ve ne yapmaktan hoşlandığını bulmak lazım. Kimi çocuk resimle, kimi şarkı söyleyerek, kimi oyun oynayarak, kimi yaşadığını defalarca anlatarak kendini rahatlatmaya çalışır. Burada önemli olan müdahale etmeden duygularını aktarmasına izin vermek.
3)Sosyal mekanizma üniversiteye hazırlanan ve ilk senesinde kazanamamış gençlerin genellikle bu durumu olumsuz değerlendirdiğini görüyoruz. Bu genç baş etme mekanizmalarından sosyal mekanizmaya daha yatkınsa eğer, kendini bir gruba ait hissedecek, belli bir rolün gerektirdiklerini yerine getirmeye çalışacak hem destek alıp hem de destek vermek isteyecektir.
4) Hayal Gücü ve Yaratıcılık: Bazı insanlar ise olumsuz olayla başa çıkabilmek için bu mekanizmayı kullanır. Buna rüyalar, resim yapma, yazı yazma ve mizah eşlik edebilir. Burada önemli olan duygu ve düşüncelerin somut bir hal almış olmasıdır ve olaya farklı bir pencereden bakmaya olanak tanıyan bir mekanizmadır.
5) Bilişsel mekanizma: Bu mekanizma kişinin ihtiyacına yönelik strateji oluştururken sorgulama, bilgi toplama, araştırma, verileri inceleme aşamalarını kapsar. Zorluk çekilen konu hakkında bu aşamaları izlemek çözüm için yardımcı olacaktır.
6) Fiziksel mekanizma: Tehlike karşısında vücudunuzun verdiği savaş ya da kaç tepkisi kaslarda gerginliğe yol açar. Bu mekanizma bedensel sağlığın korunmasını amaçlamaktadır. Böylelikle bedenin farkına vararak gevşemeye yönelik hareketler yapmak etkilidir.
Son olarak, bu saydığım 6 mekanizma stres verici ve zor durumlarda kişinin devreye soktuğu baş edebilme becerileridir. Herkes bunlardan birine veya daha fazlasına yatkındır. Zor durumda ne kadar fazla mekanizma kullanılırsa baş etme oranları o derecede yüksek olacaktır.
Sağlıkla kalın…